Япон хэл сурцгаая [1]

Япон хэлний дүрмийг товчхон тайлбарлавал..Энд япон хэлний дүрмийг хамгийн амархан аргаар та бүхэнд танилцуулах болно. Монгол Япон хэл нь адилхан алтай язгуурын хэл учир өгүүлбэрийн бүтэц, дагавар нөхцөл бараг адилхан гэж болно. Жишээ нь: “Өглөө эрт боссон” гэдэг өгүүлбэрийг япон хэл дээр мөн адил дарааллаар “Аса (өглөө) хаякү (эрт) окита (боссон)” гэж хэлнэ.
Дуудлага авиаЯпон хэлний авиа үсгийн дуудлага англи, орос хэл шиг монголчууд дуудахад түвэгтэй дуудлага барагтай байхгүй нэг сайн талтай. Монгол хэлний дуудлагатай тун төстэй нь бас хэл сурах давуу тал болдог.
Хирагана, КатаганаДээрх 3 төрлийн үсэгтэй.  Япон хэл анхлах сурах үед хирагана, катаганагийнх нь ялгааг ойлгох гэж зовж байсан санагдана. Нэг их толгой эргээд байх ялгаа байхгүй, зүгээр гадаад гаралтай үгээ катаганагаар, унаган япон үгээ хираганагаар бичдэг. Анх үүссэн хираганагаас ひらがな арай "орчин үеийн" цөөн, шулуун таталттай катагана カ タガナүүссэн болов уу. Манай худам монгол бичигт ч гадаад үгийг тэмдэглэдэг тусдаа үсэг байдаг. Түүнтэй л адил гээд ойлгочихож болох юм. Гуравдахь буюу ханз үсэг нь ихэнх тохиолдолд үг бичихэд хэрэглэгддэг бол хираганаар ихэнхдээ үгийн дагавар, нөхцөл, сул үг бичихэд хэрэглэдэг. Хирагана болон катагана. Хирагана, катаганаг хальт хараад бараг ялгаж болно. Жишээ нь Токио гэдэг үгийгとうきょうхираганагаар бичсэн, トウキョウкатаганагаар бичсэн хоёрыг харьцуулж харахад хирагана нь өнцөг булан, шулуун зурлага багатай муруйсан зурлагаар бичигддэг. Үнэндээ бол токио гэдэг үгийг өмнөх хоёр шиг биш ихэнхдээ ханзаар 東京гэж бичдэг.

Ханз үсэгХанз. Ханз нь эрт дээр үед хятадаас орж ирсэн дүрс үсэг юм. Японд хэрэглэгдэж байгаа ханз нь хятад ханзнаас юугаараа өөр вэ? Ер нь бол хоорондоо зурлага, утга агуулгын хувьд нэг их ялгаа байхгүй. Хятадууд ханзны зурлагаа шинэчилж хялбаршуулснаас зарим нэг ханзны бичлэг арай өөр болсон ч ихэнх ханз адил утга болоод зурлагатай. Тиймдээ ч япон хятад хүн хоорондоо үгээр ойлголцохгүй ч ханзаа бичээд хоорондоо ойлголцож чаддаг. Ханз нь үндсэн хоёр төрлийн дуудлагатай. Онёми буюу хятад дуудлага, кунёми буюу япон дуудлага гэж бий. Онёми нь голцуу хоёроос олон ханзаар бүтсэн үгийг дуудахад хэрэглэгддэг. Тухайлбал “хүн” 人гэдэг ханзны хятад дуудлага буюу онёми нь じんжин, япон дуудлага ньひとхито болно. Өгүүлбэрт дангаараа орсон тохиолдолд япон дуудлага ньひとхито-гоор уншаад, ямар нэг үгтэй орсон тохиолдолд тухайлбал япон хүнийг日本人нихонжин, монгол хүнийгモンゴル人 монгоружин гэж дууддаг.

5 Үндсэн эгшигЯпон үсэгний бас нэг онцлог гэвэл гийгүүлэгч бүр ардаа эгшигтэй дуудагддаг. Жишээ т үсэг гэж байхгүй та ч юмуу тэ ч юмуу ардаа эгшигтэйгээр хэрэглэдэг. А, И, Ү, Э, О гэсэн 5 үндсэн эгшигтэй. Тоёота, Мицүбүши, Сүзүки, Тошиба гээд бидний мэддэг япон нэрнүүд хүртэл бүх гийгүүлэгч нь ардаа нэг эгшигтэй байгаа. Тэгэхээр тоёота гэдгийг то-ёо-та とよたгээд 3 үсгээр л бичнэ гэсэн үг. Мөн адил ми-цү-бү-ши みつぶし, сү-зү-ки すずき гэж бичнэ. Тэгвэл “хонда”-гийн “н” үсэг ардаа эгшиггүй байна ш дээ гэж магадгүй. Тиймээ. Япон хэлэнд ардаа эгшиг авдаггүй дан үсэг ганцхан “н” (ん) юм. Хо-н-да буюу ほんだ гэж бичигдэнэ.

Share on Google Plus

About Anim S usku